وهمن روز

2.وهمن روز

فره کیانی-امروز بنام وهومن امشاسپند است.  در اوستا واُهوُمَنَ یا وهومَننگَه و گاه وَهیشتَ مَنَ آمده است. در پهلوی وَهمن و امروزه بَهمن گوییم. از دو بخش :
وُهو + مَن ساخته شده است. وُهو به چم نیک/ خوب و «مَن» به چم اندیشه/ منش است. روی هم رفته وهومن = نیک اندیشی / منش نیک.

وهومن یکی از امشاسپندان است (1). در گاتها اشو زرتشت وهومن را پسر اهورامزدا می خواند. سپنته ترین و نخستین آفریده نیک مینویی اهورامزداست. اشو زرتشت با وهومن است که با دستهای برافراشته خواستار نزدیکی اهورامزداست.

وهومن در جهان مینوی نگاهبان منش نیک و در جهان گیتی نگاهبان چارپایان است. وهومن جایگاه بسیار بزرگی در فلسفه زرتشتی دارد، نخستین گام از گامهای رستگاری نیک منشی است و اگر وهومن نباشد نمی توان گامهای پسین را برداشت. اوست که پیشنیاز گفتار و کردار نیک است. چنانچه نیک اندیشی در هازمانی باشد، آن هازمان دارای آرامش است و در آرامش است که اندیشه ها رشد کرده و پویا می شوند. با تکیه بر وهومن می توان خردمندی، دانش اندوزی و فرهنگ را گسترش داد و از ستیزه جویی و دشمنی دوری کرد. وهومن در گزینش راه نیک از بد یاری رسان است.

تا مرا تاب و توانائیست به مردم خواهم آموخت که به سوی راستی و پاک منشی روند. (یسنا 48 هات 4) / هنگامی که کیفر گناهکاران فرا رسد وهومن به فرمان اهورامزدا کشور جاودانی را بهره آنانی سازد که دروغ را در بند نموده به دست راستی سپارند. (یسنای 30 هات 8) / در هنگام سختی اشو زرتشت از وهومن یاری می جوید (یسنای 46 هات 3) / اهورامزدا به وسیله وهومن خویش، ما را از نیروی مادی و معنوی برخوردار می سازد. (یسنای 33 هات 12) / اشوزرتشت از اهورامزدا خواستارست تا به وسیله راستی و پاک منشی اقتداری برانگیزد تا از نیروی آن صلح و آسایش در جهان برقرار گردد. (یسنای 29 هات 10) / خداوند آرزوی کسانی را برآورده می سازد که درست کردار و پاک منش باشند (یسنای 28 هات 10) / اشوزرتشت آرزومند زندگانی پاک منشی است (یسنای 43 هات 1)

چنانچه در بالا گفته شد وهومن نگاهبان چارپایان است که در این راه ایزدان ماه و گوش و رام همراه وی هستند.

موبد موبدان روزگار ساسانی آذرپاد مهرسپندان می گوید:

وهمن روز پوشاک و جامه ، نو پوش!